小话 · TIBET | 【古印度-殷商-象雄】啥情况？
小话 · T I B E T｜短视频知识点
亲们～（别恍惚，这里不是某宝，这里是“小话·TIBET”）
上期分别get了全世界、全中国以及青藏高原最早的古人类遗存。
这一期，达叔带你聊聊约公元前1500年左右这个时间轴上，古印度、殷商、象雄横向空间上的事儿。
（古印度）low爆了的种姓制度
冈底斯山脉，横贯中国西藏自治区西南部，与喜马拉雅山脉平行，呈西北-东南走向，北为高寒的藏北高原，南为温凉的藏南谷地。
那你是否知道，“冈底斯”这个名字其实特别“萌、白、甜”。
“底斯”来自梵文，与藏文的“冈”相应，都是雪的意思。“冈底斯山脉”直译过来就是……“雪雪山脉”，对，就这么萌萌哒~
处于冈底斯山脉众多山峰 “C位”的主峰，叫冈仁布钦，藏语里的意思是“雪之至尊上师”或“雪之灵”、“雪之神”等等。
孔雀河，从冈仁布钦的南面流出，蜿蜒进入古印度东北部，摇身一变，有了一个更红的名字——恒河。
恒河流经的地方，在印度形成了森林茂密、农田如织的恒河流域。
恒河流域上游有个迦毗罗卫国（古印度东北部，如今在尼泊尔）。
有一天，在迦毗罗卫城的郊外，一个悲催老农的牛车陷到了土坑里。
他和他的牛费尽了力气也没能将车拉出来。
就在这个时候，一位绝对称得上“高富帅”的有为青年，以强壮有力的双手帮助他将车推出了土坑。
这位帮助他的人正是迦毗罗卫国的王子——乔达摩·悉达多。
这一幕恰好被婆罗门的一位祭司看在眼里。
“你这个卑贱该死的首陀罗，你怎么可以玷污身为刹帝利的王子？”这个婆罗门祭司对着老农近乎咆哮地、傲慢地说，“来人啊，抓起来处死！”
这时，年轻的悉达多王子据理力争，批判和驳斥了这个婆罗门祭司的言行以及将人分为三六九等的等级制度。
救下了可怜的老农。
迦毗罗卫国的乔达摩·悉达多王子，就是后来红遍地球的佛陀——释伽牟尼，他批判的这种等级制度就是“种姓制度”。
【你们被西热骗了，他其实去扮演各等级的印度人啦！】
天神“梵天”与印度的种姓制度
梵天的双唇产生了婆罗门，他们是掌管着祭祀和知识的婆罗门祭司。
梵天的双手产生了刹帝利，他们是保卫国家争夺财富统治人民的武士和国王。
大腿产生了吠舍，他们是从事生产劳动的农夫和商人。
双脚产生了首陀罗，他们是从出生就注定要伺候上述三种人的底层人民。（达罗毗荼人、孟达人以及失去身份的底层雅利安人）
那么，“种姓制度”是怎么来的呢？
大约公元前1500年，生活在中亚黑海附近的战斗型游牧民族雅利安人，一波接一波、一茬接一茬南下，经过伊朗高原，翻过兴都库什山，长途奔袭寻找水草丰美、气候宜人的安居之地。
他们的战马发出的嘶叫，震彻古印度西北的旁遮普草原，久久回荡。
在拿下了达罗毗荼人和孟达人这两个古印度原生民族后，雅利安人觉得印度河流域（旁遮普）实在不错，于是决定：不走啦！
大约公元前1000年至公元前700年，雅利安人逐渐向东，又打下了恒河流域，进而成功地从游牧部落转型为农业邦国，创造出了辉煌的古印度雅利安文明。
这一时期，信奉婆罗门教的雅利安人为了表达我最牛掰、我最强大、唯我独尊，便发明了了这种等级森严的种姓制度，最开始将人分为四个等级，之后划分越来越细，将自己的特权世世代代传递下去。
1947年，印度脱离殖民统治宣布独立以后，种姓制度在法律上被正式废除，然而在今天印度的实际社会运行和生活中，仍在扮演非常重要的角色。
གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་རིགས་རྒྱུད་ལམ་ལུགས།
ཧ་ལམ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་1500ཙམ་ལ་ཨེ་ཤེ་ཡ་དཀྱིལ་མའི་མཚོ་ནག་གི་ཉེ་འགྲམ་དུ་འཚོ་སྡོད་བྱེད་པའི་འཐབ་འཛིང་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྐྱས་སྤོས་མི་རིགས་ཡ་ལི་ཨན་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཤོར་ཡོང་བ་དང་། དབྱི་རན་ས་མཐོ་བརྒྱུད་ཤིང་ཏུའུ་ཁུའུ་ཧྲི་ཞེས་པའི་རི་བོ་བརྒལ་ཏེ་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་ནུབ་བྱང་ཁུལ་དུ་གནས་པའི་ཕང་ཀྲེའེ་ཕུའུ་རྩྭ་ཐང་དུ་སླེབས་ཡོད།
གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་གདོད་མའི་མི་རིགས་ཡིན་པའི་ཊོ་བི་ཏ་དང་མེང་ཏ་ཞེས་པའི་མི་རིགས་གཉིས་ཉམས་གུད་དུ་ཕྱིན་པའི་སྐབས་སུ་ས་དེའི་རིག་གནས་ཉམས་སུ་བཅུག་རྗེས་ཡ་ལི་ཨན་མིས་ཕང་ཀྲེའེ་ཕུའུ་རུ་རྩ་བ་ཚུགས་པ་དང་། མ་ཟད་ཧ་ལམ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་1000ནས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་7པའི་བར་མཚམས་སུ་ཤར་ཕྱོགས་སུ་རིམ་བཞིན་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱས་མཐར་སྐྱས་སྤོ་བའི་ཚོ་པ་ནས་ཞིང་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་བསྒྱུར་ཏེ་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཡ་ལི་ཨན་ཤེས་རིག་བཏོད་ཡོད།
སྐབས་དེ་དུས་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ལ་དད་པ་བྱེད་པའི་ཡ་ལི་ཨན་མིས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་འཕགས་རང་བཞིན་མངོན་ཆེད(རང་ཉིད་ཡག་ཤོས་དང་སྟོབས་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ང་ཆེ་ང་བཙན་གྱི་བསམ་བློ)རིམ་པ་ནན་པའི་རིགས་རྒྱུད་ལམ་ལུགས་གཏན་ལ་ཕབ་ཅིང་། མི་རྣམས་རིམ་པ་བཞི་རུ(དེ་ནི་སྔ་དུས་སྐབས་ཡིན་པ་དང་ཕྱིས་སུ་ད་དུང་ཞིབ་ཏུ་ཕྱེས་ཡོད)ཕྱེས་ཡོད་དེ།
རིམ་པ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་བྲམ་ཟེའི་རིགས་ནི་གཙོ་བོ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་མཆོད་པ་དང་ཤེས་ཡོན་སྒེར་སྡེམ་བྱ་རྒྱུ་བདག་ཏུ་བཟུང་བའི་རིམ་གྲས་མཐོ་བའི་སྐུ་དྲག་ཚོགས་པ་ཡིན།
རིམ་པ་གཉིས་པ་ཡིན་པའི་རྒྱལ་རིགས་ནི་རྒྱལ་པོ་དང་དྲག་བློན་སོགས་སྲིད་འཛིན་དང་དམག་དོན་བདག་ཏུ་བཟུང་བའི་སྐུ་དྲག་ཚོགས་པ་ཡིན།
རྗེ་རིགས་ནི་རིམ་པ་གསུམ་པ་ཡིན་ཞིང་ཡ་ལི་ཨན་མིའི་ཁྲོད་ཀྱི་སྤྱིར་བཏང་མི་སེར་ཡིན།
རིམ་པ་དམའ་ཤོས་ནི་དམངས་རིགས་ཡིན་པ་དང་དབང་འོག་ཏུ་བསྡུས་པའི་ཊོ་བི་ཏ་མི་དང་མེང་ཏ་མི། དེ་བཞིན་ཐོབ་ཐང་ཤོར་བའི་འོག་རིམ་གྱི་ཡ་ལི་ཨན་མི་བཅས་ཡིན།
藏在“药”里的（殷商）文明之“钥”
1899年（清光绪二十五年）的夏天，时任中国最高学府主管（京师国子监祭酒）的王懿荣生病了，于是派人去药铺抓了几味中药回来。
正准备煎熬药汤时，王懿荣发现其中一味叫做“龙骨”的药上面居然刻有很多从未见过的各种符号。
别忘了，人家可是中国最高学府的主管，超级学霸，学识渊博，一眼看出这里面有蹊跷。
经过初步的判断和研究，他深信这些符号应该属于久远的上古文字。
紧接着，他派人尽可能地收购全京师所有中药铺的“龙骨”。
一时间，“龙骨”这味中药，在京师中药行“洛阳纸贵”。接下来，王懿荣针对这些刻在动物甲骨上的奇怪符号，进行了最早期的研究。
由此，开始了我国已持续长达近百年的“甲骨文”研究和殷墟（今河南安阳小屯村）考古，进而找到了一把开启一段上古文明史的“钥匙”。
这个文明，就是与雅利安人进入古印度西北部印度河流域基本同时期的一个“青铜文明”——商朝（约公元前1600年—公元前1046年）。
王懿荣，成为了当之无愧的“甲骨文之父”。
后来，经过大规模的考古发掘和相关史籍研究，“甲骨学”学者们向世人缓缓揭开了沉睡几千年的殷商文明的面纱：
“干支纪日法”居然在3000多年前就被商朝人应用；
社会组织和农业生产已经达到了一定的高度；
形成了严格的国家政治军事制度；
拥有独特的意识形态；
青铜冶炼和铸造技艺已经登峰造极……
དབྱིན་ཧྲང་ཤེས་རིག་གི་སྒོ་མོ་ཕྱེ་བའི“ལྡེ་མིག”
1899ལོའི(ཆིང་ཀོང་ཞུས་ཁྲི་ལོ་ཉེར་ལྔ)དབྱར་དུས། སྐབས་དེར་ཀྲུང་གོའི་ཆེས་མཐོའི་སློབ་གྲྭའི(རྒྱལ་སའི་གོ་ཙེ་ཅན་ཅི་ཅེའུ། གོ་ཙེ་ཅན་ཞེས་པ་ནི་སློབ་གསོ་དོ་དམ་ཁང་ཞེས་པའི་ནང་དོན་ཡིན་ཞིང་། ཅི་ཅེའུ་ཞེས་པ་ནི་ཁང་དེའི་གཙོ་བདག་གི་མིང་ཡིན)གཙོ་གཉེར་གྱི་འགན་འཁུར་བའི་ཝང་དབྱི་རུང་གིས་སྟེས་དབང་གི་གོ་སྐབས་ལ་བརྟེན་ནས“རུས་བརྐོས་ཡི་གེ”རྙེད་ཡོད། དེ་ནས་བཟུང་རང་རྒྱལ་གྱི་དུས་ཡུན་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུན་མཐུད་པའི“རུས་བརྐོས་ཡི་གེའི”ཞིབ་འཇུག་དང་དབྱིན་ཤུའེ(ད་ལྟའི་ཧོ་ནན་གྱི་ཨན་དབྱང་ཞའོ་ཐུན་གྲོང་ཚོ)གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་ལས་དོན་སྤེལ་འགོ་ཚུགས་ཤིང་གནའ་བོའི་ཤེས་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་དུམ་བུ་ཞིག་ཁ་ཕྱེ་བའི“ལྡེ་མིག”རྙེད་ཡོད།
སུས་ཀྱང་མི་ཤེས་པའི་ཤེས་རིག་དེ་ནི་ཡ་ལི་ཨན་མིས་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་ནུབ་བྱང་ཁུལ་གྱི་ཧིན་རྡུ་ཆུ་བོའི་འབབ་རྒྱུད(ཧ་ལམ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་1500)དབང་དུ་བསྡུས་པའི་སྐབས་དང་ཧེ་བག་དེ་ཙམ་མེད་པའི་ཧྲང་རྒྱལ་རབས་(ཧ་ལམ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་1600ནས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་1046བར)སྐབས་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཧྲང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་མཇུག(དབྱིན་ཧྲང)“ལིའི་ཤེས་རིག”སྐབས་ཡིན།
ཝང་དབྱི་རུང་ནི་ངོ་གནོང་མི་དགོས་པའི“རུས་བརྐོས་ཡི་གེའི་ཞིབ་འཇུག་གི་སྲོལ་འབྱེད་མཁན”དུ་གྱུར་ཡོད།
从“卍”符号到古老的（象雄）文明
在第二次世界大战期间，以阿道夫·希特勒为首的纳粹们，声称德意志民族（日尔曼人）是雅利安血统。
因雅利安人一度以“卐”代表太阳神图腾加以崇拜。希特勒也用了“卐”符号来标示他的独裁统治、种族主义和侵略战争。当看到这种情况，相信最想用大耳瓜子抽他们的，一定是当时的人类学家和历史学家们。
因为，实际上德意志民族与雅利安人在历史上、人种上根本没有半毛钱关系。
“卍”和“卐”这两个只是方向相反的相似符号，经研究是古代世界各民族在交流、融合中形成的产物，在宗教和原始图腾中大量使用。
在藏族宗教文化中，一旦看到“卍”，就会立即想到本教（苯教）。
这个符号藏语叫雍仲，涵义永恒、光明和永固，神秘且具有强大力量。
而说到本教（苯教），必然会联想到一个藏族先民创造的古老文明——象雄。
根据世界著名藏学家曲杰·南卡诺布以及我国象雄研究著名专家才让太教授以及更多的专家学者，在相关论著中的科学推测，在约公元前2000年至1600年左右，以本教（苯教）传播为主线的象雄文明已经兴起和成熟。
由于象雄相关的可靠历史文献和资料非常有限，导致人们对藏族部落联盟时代的漫长历史知之甚少，所以专家学者们科学合理地重新构建象雄历史成为了一个重大课题和历史研究伟大工程。
让我们再次从空间上，重新回到冈底斯山脉和冈仁布钦雪山。
这里，便是本教（苯教）和象雄文明标志性的地理大IP，一度是喜马拉雅文化圈的中心地带。
1985年，原中央民族大学藏学院院长、著名藏学家才让太教授，用汉藏两种文字著就了《古老的象雄文明》。
自此，国内象雄研究得以起步。
在众多学者30多年的研究历程中，象雄这一度模糊不清、扑朔迷离的藏族上古伟大文明（我不知道这样表述是否得当，但是至少在达叔的认知里，绝对如此），其面目和轮廓相对逐渐清晰，并慢慢呈现。
关于象雄，主要参考书目：
1、 曲杰·南卡诺布：1982年《苯教与西藏文化的起源》、《古代象雄和吐蕃史》；
2、 才让太：1985年《古老的象雄文明》、1996年《冈底斯神山崇拜及其周边的古代文化》、2005年《再探古老的象雄文明》、《苯教史纲要》；
3、 霍巍：1996年《论古象雄和象雄文明》、《西藏西部早期文明的考古学探索》
大家好，我是西热，这期关系到苯教（本教），正闭关修炼中。
ཤེས་རབ།
གཡུང་དྲུང་དང་གནའ་བོའི་ཞང་ཞུང་ཤེས་རིག
བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་རིག་གནས་ཁྲོད་གལ་ཏེ་རྟགས“卍”འདི་མཐོང་ཚེ་ལམ་སེང་བོན་ཆོས་དྲན་ངེས་རེད། རྟགས་འདིའི་མིང་ལ་གཡུང་དྲུང་ཟེར་བ་དང་ཡུན་བརྟན་དང་འོད་ཟེར་གྱི་དོན་སྙིང་ལྡན་ཞིང་། ངོ་མཚར་ལ་དཔོག་དཀའ་བའི་སྟོབས་ཤུགས་ཆེན་པོ་ལྡན་པར་འཛིན། བོན་ཆོས་སྐོར་གླེང་ཚེ་གནའ་བོའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མེས་པོས་གསར་དུ་བཏོད་པའི་ཞང་ཞུང་ཤེས་རིག་ཡིད་ལ་གསལ་ངེས་རེད།
གངས་ཏི་སེའི་རི་རྒྱུད་དང་གངས་རིན་པོ་ཆེ་ནི་བོན་ཆོས་དང་ཞང་ཞུང་ཤེས་རིག་གི་མཚོན་བྱེད་རང་བཞིན་གྱི་གནས་རྟགས་དང་IPཆེན་པོ(རིག་གནས་ཀྱི་མཛོད)ཞིག་ཡིན་ལ། སྐབས་ཤིག་རིང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རིག་གནས་ཁུལ་གྱི་ལྟེ་བའི་ཁུལ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན།
1985ལོར་དེ་སྔའི་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་སློབ་གླིང་གི་ཡོན་ཀྲང་། གྲགས་ཅན་གྱི་བོད་རིག་པ་མཁས་ཅན་དགེ་རྒན་ཆེ་མོ་བ་ཚེ་རིང་ཐར་གྱིས་རྒྱ་བོད་ཡིག་རིགས་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ནས《གནའ་རབས་ཞང་ཞུང་གི་ཤེས་རིག》ཅེས་པ་བརྩམས་ཡོད། དེ་ནས་བཟུང་རྒྱལ་ནང་དུ་ཞང་ཞུང་ཤེས་རིག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་འགོ་ཚུགས་ཡོད།
མཁས་དབང་མང་པོ་ཞིག་གིས་དུས་ཡུན་ལོ་ངོ་30ལྷག་ཙམ་རིང་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ཞང་ཞུང་ནི་སྐབས་ཤིག་རིང་གསལ་ལ་མི་གསལ་དང་སྣེ་མང་འདྲེས་འཛིང་དུ་སྣང་བའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་གནའ་བོའི་རླབས་ཆེ་བའི་ཤེས་རིག(ངས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པར་འོས་འཚམ་ཡིན་མིན་མི་ཤེས། འོན་ཀྱང་མ་མཐར་ཡང་ཨ་ཁུ་ཟླ་བ་ངའི་ཤེས་ཚོར་ངོས་ནས་བརྗོད་ཚེ་དེ་ལྟར་ཡིན་པར་སེམས)ཏུ་མངོན། ཕྱིས་སུ་ཞང་ཞུང་ཤེས་རིག་གི་ངོ་རིས་དང་སྤྱི་ཁོག་རིམ་བཞིན་གསལ་པོ་བྱུང་ནས་ག་ལེར་ཇེ་གསལ་དུ་མངོན་ཡོད།
འཛམ་གླིང་ཐོག་སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་བོད་རིག་པ་མཁས་ཅན་ཆོས་རྗེ་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ་དང་རང་རྒྱལ་གྱི་ཞང་ཞུང་ཤེས་རིག་ལ་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་གྲགས་ཅན་རིགས་གཅིག་མཁས་ཅན་དགེ་རྒན་ཆེ་མོ་བ་ཚེ་རིང་ཐར། དེ་བཞིན་རིགས་གཅིག་མཁས་ཅན་དང་མཁས་དབང་དེ་བས་མང་བ་ཞིག་གིས་འབྲེལ་ཡོད་ཆེད་རྩོམ་ནང་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་ཧ་ལམ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་2000ནས་ལོ་1600ཡས་མས་བར་བོན་ཆོས་ཁྱབ་སྤེལ་གཙོ་རྐང་དུ་འཛིན་པའི་ཞང་ཞུང་ཤེས་རིག་དར་རྒྱས་མི་དམན་པ་བྱུང་ཡོད་པ་ཚོད་དཔག་གནང་ཡོད།
同学们｜来学习一个藏语敬语呗：
ཞེ་སའི་སློབ་ཁང་། ལག་ཐོགས་འཕྲིན་ལམ།
敬 / 语/ 课
文明用语|敬语先行
文字｜达叔
绘画｜才吉大人
ལོ་ཙཱ་བ། | ཟླ་བ་ཚེ་རིང།
藏文翻译 | 达瓦次仁
敬语播音｜卓嘎
小话｜不失敬畏和尊重
尊重原创，本期所涉及内容均为原创，转载请联系作者，更不得用于商业。
点击文顶“小话TIBET”，可订阅。